AIRCO
In principe kunnen in alle Mazda’s airco’s ingebouwd worden. Sterker nog, voor zover bekend zijn alle Mazda’s ontwikkeld met aircosystemen alleen er zijn meer dan een dozijn types die in Nederland niet leverbaar zijn geweest met airco.
We weten allemaal dat een
airconditioneringssysteem tijdens de zomermaanden zorgt dat het koeler wordt in
de auto. ’s Winters en zeker met regenweer zoals de laatste paar weken het
geval is geweest, verdrijft de airco het vochtaanslag van onze ruiten. Wanneer
je met natte kleding in de auto gaat zitten en je zet de kachel aan dan verdampt
het water tegen een koud oppervlak. Bij onze ruiten zien we dat het eerst, het
minst plezante! Door droge lucht (min of meer gelijk aan de buiten temperatuur)
tegen de ruiten aan te blazen ontstaat er dus geen damp. Heb je het dan koud in
de auto? Ja, in principe wel. Wanneer je bijv. een GD type Mazda hebt (het type
tussen 1987 – 1991) dan kun je de kachel erbij aanzetten om het zo toch
behaaglijk te krijgen. De lucht uit de airco is per definitie droog, je verwarmt
het alleen maar.
Je kan natuurlijk ook de kachel hoog zetten en een raam open zodat het vocht uit
de auto verdampt. Duurt alleen een heel veel stukje langer.
Bij een Climate Controle regelt het aircosysteem de temperatuur terug naar 5
graden en door middel van sensoren zet het de kachel op de gewenste temperatuur.
Waaruit
bestaat een airco?
Een
verdamper: (die zit
dan onder ons handschoenenkastje waar nu een zwarte luchtbuis zit en waar je dus
ook een pollenfilter in kunt plaatsen – alle lucht van voor wordt dan
gefilterd en uitlaatgassen zijn je niet
meer zo tot last.)
De verdamper zorgt voor afgekoelde droge lucht en de ventilator blaast deze in
het ventilatiesysteem. Wanneer de aanjager niet aanstaat, werkt de airco niet
(beveiliging).
Slangen:
Er lopen 2 aluminium buizen. Eén vanaf de compressor naar de condensor
en één van de droger naar de verdamper, dat is de persslang. Van de verdamper
komt een dunne leiding naar de compressor, dit is de zuigslang en heeft een lage
druk. Zij moeten maximaal een belastingsdruk aankunnen van ongeveer 10 bar (4x
autobandspanning).
Droger:
De droger ziet eruit als een flinke peperbus en zit vol droogkorrels. De
droger filtert het vuil, metaaldeeltjes, etc. uit het koelsysteem en voert de
gedroogde koelmiddelvloeistof naar de compressor. Deze moet, bij regelmatig
gebruik, maximaal om de 2 jaar of 60.000 km worden vervangen. De korrels
verzadigen namelijk en dan heeft de airco niet meer die werking om het
bovengenoemde resultaat te behalen.
Compressor:
Deze compressor perst het gas samen en pompt het door de verdamper. Na de
verdamper wordt het gas aangezogen door de compressor. Het heeft dus eigenlijk
een dubbele werking.
Condensor:
Een soort radiateur voor het aircosysteem. Deze kan een veel hogere druk
aan dan de normale radiateur en wordt ook voor de normale radiateur geplaatst.
Hier wordt het gas weer afgekoeld, het krimpt dan zogenaamd en daarmee wordt ook
de druk weer minder.
Ventilator:
Tijdens het gebruik van de airco vindt er flinke warmte ontwikkeling
plaats. Wanneer de auto stilstaat moet het blijven koelen. Daarvoor wordt er een
extra vin geplaatst die onmiddellijk aangaat bij het inschakelen van het
systeem. Een relais regelt dat hij spanning krijgt.
Mazda
heeft een prima systeem. Het koelt tot 5 graden en met de eco-stand kom je op 15
graden. Natuurlijk kun je altijd de kachel erbij aandoen. De
verwarmingselementen zitten na het koelsysteem. Een nadeel kan wel eens zijn dat
door vochtontwikkelingen in je koelsysteem je regelweerstand bij de
ventilator kapot gaat. In plaats van 4 standen heb je er opeens drie of twee. Je
zou bij HJ kunnen aankloppen voor een oplossing, hij is nogal goed in die
dingen. Verder is het belangrijk dat je het systeem om de 2 jaar laat nakijken.
Om
wat verder in deze materie te duiken ben ik naar het Eindhovense Radiateuren
Fabriek gegaan. Dit zijn dus echte beroeps, professionals. Ze hebben van het
werk hun hobby gemaakt, zijn netjes met hun prijzen, adviseren, controleren en
geven een prima service! Fantastisch, wat die lui allemaal kunnen. Via een
kennis (Johan Middel van Dassen, elders in dit blad) heb ik toestemming gekregen
om daar met één van de eigenaars een hele middag mee te mogen lopen.
Het bedrijf is van vader op zoon gegaan, de eigenaren Henk en Ad Dijk hebben
hier een dijk van een bedrijf opgezet en zoon Henk jr. draait de airco afdeling
samen met een tal van medewerkers. Henk werkt al 16 jaar in deze branche. Zijn
vader en broer doen het al sinds heugenis, 49 jaar dus! Henk en collega’s
hebben al heel wat airco’s ingebouwd en problemen
ermee opgelost. 16 jaar aan airco-ervaring? Nee, dan kun je niets??
Op mijn vraag of hij een interview wilde laten afnemen over zijn werk was
hij ook heel open. Mensen die interesse tonen in zijn vakgebied en die echt iets
willen leren, daar staat hij altijd voor klaar. Nu ben ik dus aan de beurt.
Hoi
Henk. Hier ben ik dan. We hadden vandaag een afspraak en je zou mij het een en
ander vertellen over airco’s. Ik heb een blaadje gemaakt met vragen; ja ja,
zoiets moet je toch wel voorbereiden.
Mijn
vragen:
-
Kan
ik airco’s overbouwen?
Ja,
in principe wel alleen, om teleurstellingen te voorkomen, adviseren wij het niet
te doen. Leidingen kunnen poreus worden, dat geldt ook voor de condensor. Soms
is de pomp wat uitgedroogd en na een paar maanden kan de lager het begeven. Bouw
het dan allemaal maar weer op en af. Veel kan er getest worden maar we kunnen
hier dus geen garantie op afleggen. Ja, dat leek mij ook wel duidelijk.
-
Hoe weet ik of een
droger nog goed is?
Dat
weet je nooit zeker, alleen als hij er in zit en we meten de vochtigheid. Het
beste is deze sowieso te vervangen. Dat doen we ook na 2 jaar. Niet moeilijk
doen, op = op!
-
Kan ik een verdamper
testen?
Nee,
zelf kun je ‘m niet testen. Wij hebben hier een tool ontwikkeld zodat we ´m
kunnen afpersen. Dat gebeurt met stikstof en druk van ongeveer 10 bar. Ook
hiervoor geldt bij overbouwen enig risico. We kunnen het hele systeem ook
reinigen. Door middel van een fluor toevoeging kunnen we met een lamp en
speciale bril zien waar het lekt. Lekt het nergens onder de kap dan is het de
verdamper. Wel vervelend want alles is dan al wel ingebouwd.
-
Maakt het wat uit of
de vin achter of voor de condensor zit?
Ja
zeker, de vin achter de radiateur moet afzuigen, de vin ervoor moet blazen. Je
kan een vin voor de radiateur ook niet erachter plaatsen omdat deze vin anders
gevormd is.
Beter
is het nieuwe systeem van Mazda waar de vin achter de radiateur zit. Wanneer de
vin ervoor zit houdt het hart van de vin de rij-koeling tegen. Op die plaats kan
nooit gekoeld worden. Wanneer het er achter zit wordt de totale oppervlakte van
de radiateur en dus ook van de condensor gebruikt. Beter dus.
-
Is het zo dat je na
het inbouwen van airco’s eerst de airco een week moet laten werken?
Nee,
dat is een fabel. Dat je ´m de komende weken regelmatig na inbouwen moet
gebruiken is gewoon een test of alles naar wens is. Doe je met alle apparaten
die je koopt.
- Wat gaat er het eerst kapot aan een airco?
Afhankelijk
van leeftijd en onderhoud, we krijgen kapotte pompen maar ook condensors.
Leidingen en verdampers komen niet zo vaak voor, maar airco’s ouder dan 15
jaar krijgen wij niet vaak meer. Een kapotte verdamper, droger of condensor kun
je niet meer maken, da´s gewoon weggooien. Al zou je een middel vinden dan
springt het wel weer op een andere plaats kapot. Het heeft totaal geen zin.
-
Heb je verschillende
soorten airco’s?
Nogal!
Airco’s in bussen en koelwagens, personen auto’s, grondverzetmachines,
tractoren.
-
Hoe zit dat met die
CFK-rommel?
Oude
type airco’s van voor 1990 hadden een CFK houdend gas, de R12 maar dat mag nu
niet meer. Nu werken we met een ander type gas, de R134A. Dit is een ander type
middel en kan niet zomaar in alle systemen. Je airco moet er wel geschikt voor
zijn.
Omdat wij dagelijks met systemen werken, ontwikkelen we zelf testbanken en
testapparatuur (ook voor bijv. lesmateriaal bij Inovan). Natuurlijk hebben we
ook lopen zoeken naar een systeem om nieuw gas in oude systemen te mogen
gebruiken.
Dit retrofitten, zoals wij dat noemen, bespaart de klant veel geld en hobbyisten
kunnen alsnog een airco in hun auto bouwen zonder veel bij te moeten betalen.
-
Kun je aircosystemen
mixen?
In
principe wel maar dan hebben we liever dat je het hele spul mee neemt en het
door ons laat nakijken. Die paar knaken besparen je heel wat ellende, geloof me
maar.
-
Kun je een airco
ombouwen? Kan men dit thuis zelf?
Ja,
alleen de rubberen ringetjes tussen de leidingen moeten wel nieuw en in olie
zijn gesmeerd voordat je ze inschroeft. Nadeel is wel dat de boel weer uit
elkaar moet omdat de droger meestal vernieuwd moet worden. Maar je kan ook hier
een droger los kopen. Het beste is nog altijd om alles even te laten controleren
voordat je er aan begint.
-
Mag men thuis zelf airco’s ombouwen?
Ja
hoor, zoveel als je maar wilt.
-
Wat kost gemiddeld een airco met inbouw?
Dat
varieert enorm, voor Mazda GD? Weet ik zo niet, dat moet ik opzoeken.
-
Moet er olie in?
Ja,
een beetje om de compressor gangbaar te houden. Het zijn allemaal kleine
zuigertjes die gesmeerd moeten blijven. De gegevens staan op de compressor en
als dit niet zo is vraag het na want als het droog en vast loopt, het is zonde
van al het werk om maar niet te spreken van de extra kosten die je er mee
krijgt.
Het
verhaal gaat dat je in België onderstaande oude airco´s nog wel kunt vullen.
De Belgische wetgeving is nog veel strenger dan in Nederland. Daarbij wordt ook
nog eens op 90 procent van de illegale plaatsen een surrogaatmiddel gebruikt dat
echt niet aan te raden is. Om ons zelf heel wat te kunnen besparen hebben we dat
retrofitten ontwikkeld. De klant heeft hier veel profijt van. Het bespaart
kosten en tijd.
Tijdens
het interview bouwt Henk mijn airco om van R12 naar R134A omdat ik dus nog zo´n
oud CFK-houdend systeem had. Nadien moest het afgeperst worden met stikstof om
te controleren of het wel luchtdicht was. Koelmiddelvloeistof erop en het feest
was klaar. Flinke klus overigens. Voor clubleden rekent hij een prachtige prijs.
Mocht je nog advies willen hebben, laat mij het even weten dan kan ik de eerste
simpele vragen wel beantwoorden. Mocht ik het niet weten dan merkt hij het wel.
Henk
is geen liefhebber van 2de hands systemen omdat je nooit weet wat je
in huis haalt. Daarnaast moet het ook allemaal maar eens werken als het in
elkaar zit. Dan komt daar ook de reparatiekosten nog eens bij. Origineel met eco
van Mazda kostte toen al over de 1600,- euro. Je kan je natuurlijk altijd
afvragen of je 500,- euro kompleet te veel vindt en of het de moeite waard is.
Bij mij werkt hij weer prima en ik dank Henk voor zijn tijd, inzet en kwaliteit.
Mocht
je iets meer willen weten over dit bedrijf dan kun je mij altijd bellen of
schrijf even naar:
info@mazda626.nl